بررسی تطبیقی مضامین اجتماعی در اشعار سعاد الصباح و پروین اعتصامی

شعر اجتماعی شعری است که محتوا و مضمون آن مسائل اجتماعی را در بر داشته باشد. در این گونه شعر، شاعر دغدغه ها، تحولات و معضلات اجتماعی را با ذهن خلاق خویش به رشته شعر در می آورد تا از رهگذر آن، عواطف و اندیشه های اجتماعی-سیاسی را با ذهن خلاق و بینش شاعرانه، مورد پالایش و استحاله ی هنری قرار دهد و به آفرینش اصیل هنری دست یابد. سعاد الصباح (...-1942م) و پروین اعتصامی (1320-1285ش) از جمله شاعرانی هستند که هر کدام به طرح مشکلات اجتماعی و اخلاقی زمان خود پرداخته اند و مضامین اجتماعی را به گونه ی شعر درآورده اند. از مضامین اجتماعی موجود در اشعار این دو شاعر فقر، آزادی خواهی، استبداد ستیزی و جایگاه زنان می باشد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس مکتب فرانسه با هدف بررسی تطبیقی مضامین اجتماعی در اشعار سعاد الصباح و پروین اعتصامی به تعریف نقد اجتماعی و رابطه¬ی ادبیات و جامعه و بیان کلیاتی در مورد ادبیات و مضامین شعری کویت و ایران در زمان این دو شاعر پرداخته و وضعیت زنان را در این دو کشور مورد بررسی قرار داده و سپس به معرفی دو شاعر و بیان آثار و مضامین شعری آن دو پرداخته و سپس بررسی مضامین اجتماعی یاد شده در اشعار سعاد الصباح و پروین اعتصامی را مورد توجه قرار می دهد. در تحلیل این اشعار عوامل مختلفی همچون واژگان، ترکیبات، تصاویر هنری و آرایه های موجود مورد بررسی قرار گرفته و بعد از بیان نمونه ای از شعر عربی و فارسی به تطبیق آن دو پرداخته شده است. از وجوه اختلاف شعر آن دو این است که در موضوع فقر سعاد تنها به وجود فقر در جامعه اشاره کرده اما پروین به ریشه یابی موضوع در اشعارش پرداخته، در موضوع استبداد ستیزی با توجه به حمله ی عراق به کویت اشعار سعاد بیشتر از پروین است و از وجوه اشتراک شعر آن دو این است که در موضوع آزادی خواهی سعاد جامعه را به چاه و پروین آن را به قفس تشبیه کرده است. در مورد حقوق و جایگاه زن در جامعه ی آن روز اشعار سعاد بسیار فراتر از اشعار پروین می باشد.